İnsan anatomisine ve latince kelimelere oldum olası meraklı oldum. Bu merak ile ters düşerek okulda en sevmediğim derslerden birisi anatomidir. Nedeni ne insan vücudu ve de bolca ezberlemek zorunda kaldığımız latince kelimelerdi . sebebi dersin öğretiliş şekli ve öğretmenin tarzıydı. Bu tarz bir ders görselsiz anlatılırsa ne derece etkili olur ya da öğretici olur siz düşünün artık. Görsel kaynaklar olmadan kuru kuruna organlar , sinirler ve kaslar ile isimlerini ezberleyip öğrenmek çok zor değil ancak çok keyifsizdi. Dersi sevmesem de anatomi adı geçen kitaplar ve konular halen ilgimi çekmeye devam ediyor. Bu konuda ilgimi kaybetmediğime de seviniyorum.
İngiliz akademisyen ,yazar , papaz , melankoli , astronomi ve matematik üzerine araştırmalar yapan birisidir Robert Burton. 1577 - 1640 yılları arasında yaşayan yazarın ölüm nedeni bilinmemekle birlikte intihar ettiği düşünülmektedir.
Kitabın ingilizce versiyonu 1424 sayfadır. Yazar kendi döneminde altı fasikül halinde yayımlamıştır kitabı. Orjinal olandan hareket ederek bizde de altı fasikül olacağını düşünüyorum kitabın.
Melankoli eski Yunancada " kara safra " anlamına gelse de kitapta yaygın kanı olarak " hiçbir görünür vesilesi olmadan , her zaman korku ve kederle yoldaşlık eden , ateş olmayan düşkünlük durumu " olarak tanımlanır. Yazar I . Fasikülde melankoliye tam giriş yapmadan anatomi hakkında bilgi vermektedir. Kitapta kendinden Yeni Demokritos olarak bahseder. Bulunduğu çevrede bu durumdan dolayı eleştirilse de bundan vazgeçmez yazar. Kitaba tam olarak geçmeden önce çevirmenin önsözünü okumadan kitaba geçmemenizi tavsiye ederim.
Yaklaşık ilk otuz sayfada yazar kitabını ve bölümlerini tanıtan şiirler yazmıştır. Bu bölümden sonra da melankoliye neden olan ve ondan organlara ve anatomilere geçmiştir. İlk başta okurken Shakespeare okuyorum zannettim. Yazarın üslubu ve anlatım tarzı çok benziyordu. Şiirler bitip metim bölümlerine geldiğimde ise yazarın eğlenceli ve esprili tarzına hayran oldum. Eski filozof ve bilim adamlarının görüşlerine ve düşüncelerine de kitabında bolca yer veren Burton'un kitabı çok bilgilendirici olmuş. Kelimelerin bir çoğu latince olduğu için ben rahatsız olmadan okudum fakat bu konulara uzak olanlar kitabın sonlarında biraz sıkılabilirler. Anatomi hakkında yer verdiği ve bildirdiği konulardan bazıları günümüzde hala geçerli olsa da bazıları tıp ve teknoloji ilerlediği için daha da gelişmiştir. I. fasikül benim için hem eğlenceli hem bilgilendirici hem de geçmiş ve bugün arasındaki farkı görmemi sağladı.
II. Fasikülde ise Burton melankolinin nedenlerine giriş yaparak başlıyor. Melankolinin türleri ve çeşitlerini yazdıktan sonra da farklı çevre ve olayların melankoliye nasıl sebep olabileceğini açıklamaya çalışıyor. Din , aşk, cadılar , fallar, ,iblisler , cinsellik ,beslenme ,alık , hayal gücü , .. gibi konulara ayrı ayrı değiniyor yazar. Her bölüm ilginç ve çoğu yerde kahkahalarla okudum kitabı. Aklıma gelmeyecek şekillerde konuya değinmiş yazar. Kitabın başarılı olmasının en büyük sebebi de anlatım gücünün kuvveti ve okuyucunun dikkatinin nasıl çekeceğini bilmesi banma göre.
Bu ana kadar kitabı ne kadar sevdiğimi ve büyük bir dikkatle okuduğumu anlamışsınızdır. Kitabın sevmediğim ve özellikle sinir olduğum bir yerini de sizlerle paylaşmazsam vicdan azabı çekerim. Adem ve Havva'dan bahsettiği bir bölümde "Türklerin Kuran'ı ise bu konuda hayli saçma ve gülünçtür." cümlesini kullanmıştır. Buna benzer bir cümle birinci fasikülde de geçmişti fakat orada diğer dinlerden de uzak bir görüş sergilediğini düşündüğüm için tüm dinlerden uzak mı diye düşünmüştüm her ne kadar papazlık yapmış olsa da . Fakat ikinci fasikülde de benzer cümleye yer vermesi beni oldukça kızdırdı. Öncelikle Kuran sadece Türklerin değil tüm müslümanların kutsal kitabıdır. Bizim kutsal kitabınıza saçma ve gülünç diyen birisi Lucifer yani şeytana başmelek demesi daha komiktir. Şeytan bir melek değildir ve o ateşten yaratılmıştır. Bu konuda taviz veremem üzgünüm.
Kitaptan alıntılar:
" ... eğer dizginleri boşa alıp , şehvete , öfkeye , hırsa , gurura kapılıp yoldan çıkarsak , o zaman canavara dönüşeceğiz, değişeceğiz , yaradılışımızı inkar edip Tanrı'yı kızdıracağız ve ceza olarak da melankoliyi ve her çeşit tedavi edilemez hastalığı başımıza dert alacağız. "
" ... bazı hastalıklar beynin dışkılaması ile ilgilidir : nezle , hapşırma, burun akıntısı ... vb."
" hayatımız da , tıpkı gökyüzü gibi , bazen iyi , bazen gölgeli, fırtınalı ve sakindir ; tıpkı bir gül gibi dikenleri ve çiçekleri vardır ; bir yılın ılıman bir yazı , çetin kışı , kuraklığı ve gene serin yağmurları olduğu gibi hayatımızda neşe , umut , korkular, üzüntüler ve iftiralar birlikte var olur".
Melankolinin özünün çeşitliliği etkilerinin de çeşitli olmasına sebep olmuştur . Eğer vücudun içindeyse ve bozulmamışsa humma, bozulmuşsa sıtma, eğer derideyse cüzzam, eğer organlarda ise iskorbüt gibi çeşitli hastalıklar ortaya çıkar. Eğer sorun akıldaysa , çok farklı karışımlardan oluştuğu için , deliliğin ve düşkünlüğün bin bir türü görülür.
" ... melankolik kişiler şeytani tahriklere ve sanrılara daha yatkındırlar ve şeytan da böyle insanları kandırmaya daha meyillidir. "
" Özellikle sarımsak ve soğan bir sene boyunca bol bol tüketilirse insanı çıldırtır. "
Kitabın Adı :Melankolinin Anatomisi 1.- 2. Fasikül
Yazar :Robert Burton
Yayınevi :Aylak Adam Yayınları
Orjinal adı :The Anatomy of Melancholy
Çevirmen :Merve Tokmakçıoğlu
Sayfa Sayısı :159 - 356
Tarih boyunca kimi kitaplar dünyayı değiştirdiler. Kendimizi ve birbirimizi görme biçimlerimizi etkileyip tartışma ortamını alevlendirmişlerdir. Muhalif düşünceyi, savaşları ve devrimleri tetiklemiş; insanları aydınlatmış, öfkelendirmiş, kışkırtmış ve teselli etmişlerdir. Yaşamlarımızı zenginleştirmiş ve onları yok etmişlerdir. Melankolinin Anatomisi de bu kitaplardan biri. Bugüne kadar çok az yazar Robert Burton'ınki gibi zincirlerinden kurtulmuş bir üslupla insan doğasının derinliklerine inmeyi göze alabildi. Elinizdeki ikinci fasikül ile melankolinin kökenini ve nedenlerini irdeleyen Burton, sizi keşfetmenin büyüsüne davet ediyor.
Psikolojik kitaplari ve spordan dolayi kaslarla ilgili seyleri okumayi seviyorum 😊
YanıtlaSil