Hükümdar - Niccolo Machiavelli

Kurgu kitaplarını çok sevdiğim Salon Yayınları klasik eserler de basarak gönlümde taht kurmaya devam ediyorlar. Niccola Machiavelli 'nin Hükümdar isimli eseri de bunlardan bir tanesi.

  İzmit Kitap Fuarından almıştım kitabı . Klasik kitaplarda yayınevi ve çevirmen çok önemli. Bunu ne kadar duysam da tecrübe ile de sabit bir durum oldu . Artık kitap alırken bunlara mutlaka dikkat ediyorum. Fuarda da yayınevinin klasik eserlerini görünce iki tanesini  - Hükümdar ve Ütopya - aldım , şimdi kitabı okuyunca diyorum ki gönül rahatlığı ile hepsini alabilirmişim ...

İtalyan Rönesans hareketinin en önemli isimlerinden biri olan Floransalı yazar ve düşünür Niccoló Machiavelli tarafından kaleme alınan kitap , o dönemde Floransa'yı yöneten Piero de Medici 'ye hitaben yazılmış. Machiavelli  1500'lü yılların başlarında bir dönem hapis yatmış sonrasında da Firenze yakınlarında köyünde inzivaya çekilmiştir. Hükümdar'ı da  bu dönemde yazmıştır. Birçok devlet adamı bu kitabı okumuş ve başucu kitabı haline getirmiştir.  Üçüncü Napolyon hükümet darbesini yapmadan önce Hükümdar'ı okumuştur. Yaptığı darbede bu kitabın etkisinin büyük olduğu düşünülmektedir.




   Bir hükümdara atlar, silahlar, mücevherler , süslü eşyalar hediye edilirken yazar deneyimleri ve sürekli okuması sayesinde edindiği bilgileri kitap haline getirerek hükümdara sunmuştur. Henüz kitabın başında olmama rağmen ve yazarla aramızda yaklaşık 500 yıl olmasına rağmen çok doğru noktalara değinip ifade ettiğini belirtmeliyim. Düşünür olan Michiavelli aynı zamanda iyi bir gözlemcidir de. İnsanı , davranışını gözlemlemiş, tutku ve zaaflarını incelemiş, okuduğu kitaplarla gözlemlerini birleştirerek bir hükümdar nasıl olmalıdır, bir devlet nasıl yönetilir gibi sorulara yanıtlar vererek ortaya kitabını çıkarmıştır. Ulusal devlet yapısının babası sayılan ve faşizmin öncülerinden kabul edilen Machiavelli 'ye göre ülkeyi yönetmek ve koruyabilmek için her yol mübahtır. Kitapta yazılanlar hükümdara yazılmış olsa da okurken sadece bir ülkeyi yöneten değil bir şirketi yönetenlere de hitap ettiği anlaşılıyor. Anlattığı yöntemler arasında doğru dediğim olduğu gibi tasvip etmediğim yöntemler de vardı. Ayrıca kitabın sayfalarında Türklerden de bahsettiğini görünce biraz şaşırdım. Özellikle de kafir olarak bahsedince ... Yine sayfalarda kilisenin nasıl güçlendiğini ve kontrolü nasıl ele geçirdiğini okumak da bilgilendirici oldu. Bolca işaretleyerek , düşünerek ve araştırarak okuduğum bir kitap oldu. Tarihin arasından çıkıp gelen ve okurken günümüzde de gördüğümüz yönetim ve davranışları içerisinde bulduğum bu kitap benim için oldukça bilgilendirici oldu.

Hükümdar Kitabından Alıntılar : 

" .. bir insana baskı yapıldığı zaman öyle davranmalı ki intikam almaya imkanı olmasın. "

"... bir bölgede asker bulundurmak ne kadar faydasız ise göçmen yerleştirmek de o kadar faysalıdır. "

"... her kim yeni çıkarların büyük kişilere eski haksızlıkları unutturduğunu sanıyorsa, kendini kandırıyor demektir. "

"... bir hükümdar halkıyla öyle yaşamalıdır ki iyi ya da kötü hiçbir yaşanan davranış tarzını değiştirmesini gerektirmesin. "

" Ele geçirilen devletler kendi yasalarına uyarak özgür bir şekilde yaşama geleneğine sahiplerse orayı ele geçiren hükümdarın buraları elinde tutmak için izleyeceği üç yol vardır : Birincisi buraları yakıp yıkmaktır ; ikincisi bizzat oraya gidip yerleşmektir ; üçüncüsü ise fethedilen devletlerin yasalarını olduğu gibi bırakıp burayı sadece vergiye bağlamakla yetinip halkın sadakatini sağlamak üzere da kalabalık olmayan bir yönetim kadrosu oluşturmaktır. "

" Ama şunu tekrar ediyorum , hükümdar insanlara dostça   yaklaşmalıdır aksi halde güvende değildir . "

"Güçlü ve cesur bir hükümdar , ister halkına kötü kötü halin uzun sürmeyeceği umudunu vererek , isterse düşmanın acımasızlığıyla onların gözünü korkutarak ya da fazla tepkili bulduğu kişileri ustaca etkisiz hale getirerek her zaman bu zorlukların üstesinden gelecektir ."

" İnsanlar o kadar basittirler ve anın gereklerine öylece boyun eğerler ki , aldatan kişi , her zaman aldatılmaya hazır birisini bulacaktır . "

" Hükümdardan nefret ettirecek şeyler ise tutarsız , ciddiyetsiz , kadınsı , korkak ve kararsız görünmektir. "

" Birçok imparatorluğun batışının sebebi , aynı zamanda hem askeri hem de halkı memnun etmenin çok güç olmasıdır. "

        



Kitabın Adı :Hükümdar
Yazar :Niccolo Machiavelli
Yayınevi :Salon Yayınları
Orjinal adı :Il Principe
Çevirmen : Teslime Gökgöl
Sayfa Sayısı :128

İtalyan Rönesans hareketinin en önemli figürlerinden biri olan Floransalı yazar Niccolò Machiavelli (1469-1527) tarafından 1513 yılında o dönemde Floransa’yı yöneten Lorenzo Di Piero De Medici’ye ithafen yazılan ve orijinal adı “Il Principe” olan bu eser, güçlü bir hükümdarlığın nasıl oluşturulabileceği ve nasıl daha da güçlendirebileceği konusunu ele alır. Machiavelli’ye göre ahlaki ilkeler duruma göre değişebilir. Bir hükümdar sevilmekten çok korkulmalıdır ama yine de kendinden nefret ettirmemelidir.

“Dolayısıyla, bir hükümdarın yukarıda belirttiğim bütün iyi niteliklere sahip olması gerekli değildir, ama bunlara sahipmiş gibi görünmesi son derece önemlidir. Hatta daha da öteye gidip şunu belirtmeliyim; bu niteliklere sahip olmak ve her zaman uymak zararlı, sahipmiş gibi görünmek ise yararlıdır.”

Niccolo Machiavelli, 1469 yılında köklü bir ailenin oğlu olarak Floransa'da dünyaya geldi. 1498 yılında Floransa Cumhuriyeti'ne sekreter ve ikinci başkan olarak atanana dek yaşamı hakkında çok az şey bilinmektedir. Memuriyeti sırasında XII. Louis ve İmparator Maximiliani e Romagna'da Cesare Borgia'yı ziyaret etiiği birtakım resmi geziler yaptı. 1503 yılında papa seçimlerini gözlemledikten sonra ilk fetih seferine katılmak üzere II. Julius'a eşlik etti. 1507 yılında Novedi Milizia'ya yeni atanmış bir başkan olarak, 1509 yılında Pisa'nın ele geçierilmesinde rol alacak piyade gücünden oluşan bir ordu meydana getirilmesini organize etti. Üç yıl sonra bir ordu Prato'da Kutsal İttifak yenildi ve Medici tekrar Floransa'ya döndüğünde Machiavelli, toplumsal yaşamdan sürgün edildi. Hapis hayatı ve eziyetlere katlandıktan sonra, eşi ve altı çocuğuyla beraber San Casciona yakınlarındaki çiftliğinde yaşadı ve kendisini çalışmaya ve eserlerini oluşturmaya adadı. Çalışmaları arasında Hükümdar, Liy'nin İlk On Yılı Üzerine Anlatılar, Savaş Sanatı ve baştan çıkarıcılık üzerine bir hiciv olan Mandragola'yı sayabiliriz. 1550 yılına Kardinal Giuilio de'Medici ona 1525 yılında tamamlayacağı Floransa Tarihi'ni yazma görevini verdi. Sosyal yaşama tekrar katıldıktan kısa bir süre sonra 1527 yılında öldü.